Trong thế giới bóng đá châu Âu đầy sôi động, bên cạnh những giải đấu danh giá như Champions League (Cúp C1) hay Europa League (Cúp C2), vẫn còn một “sân chơi” khác đang dần khẳng định vị thế và sức hấp dẫn riêng. Đó chính là Cúp C3 – cái tên thân thuộc mà nhiều người hâm mộ Việt Nam dùng để gọi một giải đấu cấp câu lạc bộ của UEFA. Nhưng liệu đã thực sự hiểu rõ Cúp C3 là gì, giải đấu này ra đời từ bao giờ, có ý nghĩa như thế nào và thể thức thi đấu ra sao? Bài viết này Bóng 88 bet sẽ cùng khám phá mọi ngóc ngách về nguồn gốc, lịch sử và những thông tin thú vị xoay quanh “anh ba” của bóng đá châu Âu này.
Cúp C3 là gì?
Khi nói đến Cúp C3, nhiều người hâm mộ bóng đá Việt Nam thường dùng để chỉ giải đấu cấp câu lạc bộ thấp nhất trong hệ thống thi đấu của Liên đoàn bóng đá châu Âu (UEFA). Hiện tại, cái tên chính thức của giải đấu này là UEFA Europa Conference League (UECL). Giải đấu được UEFA chính thức ra mắt vào năm 2021, đóng vai trò là giải đấu hạng ba, đứng sau Champions League (C1) và Europa League (C2).
Trước đây, thuật ngữ “Cúp C3” thường được dùng để chỉ UEFA Cup, tiền thân của Europa League hiện tại. Tuy nhiên, sau nhiều lần cải tổ và đặc biệt là sự ra đời của một giải đấu mới vào năm 2021, khái niệm “Cúp C3” đã được chuyển giao cho UEFA Europa Conference League để tạo ra một hệ thống ba cấp rõ ràng và xuyên suốt cho các câu lạc bộ châu Âu.
Lịch sử và nguồn gốc của cúp c3
Để hiểu rõ hơn về Cúp C3 hiện tại, cần nhìn lại một chút về lịch sử các giải đấu cấp câu lạc bộ của UEFA.
Giai đoạn sơ khai: Inter-Cities Fairs Cup và UEFA Cup (Cúp C3 “đời đầu”)
Tiền thân của giải đấu mà sau này được gọi là Cúp C3 chính là Inter-Cities Fairs Cup (Cúp các hội chợ liên thành phố), ra đời từ năm 1955. Giải đấu này ban đầu được tổ chức nhằm thúc đẩy thương mại và giao lưu văn hóa giữa các thành phố có hội chợ quốc tế.
Đến mùa giải 1971/1972, UEFA chính thức tiếp quản và đổi tên giải đấu thành UEFA Cup. Đây chính là giải đấu mà trong nhiều năm, người hâm mộ thường gọi là Cúp C3. Các câu lạc bộ tham dự UEFA Cup thường là những đội có thứ hạng cao ở giải vô địch quốc gia nhưng không đủ điều kiện tham dự Cúp C1 (Champions League) hoặc Cúp C2 (UEFA Cup Winners’ Cup – Cúp C2 thời điểm đó là giải dành cho các đội vô địch cúp quốc gia).
Sự hợp nhất và cải tổ: UEFA Cup và Europa League (Cúp C2/C3 hiện tại)
Vào năm 1999, UEFA đã thực hiện một cuộc cải tổ lớn khi sáp nhập Cúp C2 (Cup Winners’ Cup) vào UEFA Cup (Cúp C3 khi đó). Từ đó, UEFA Cup trở thành giải đấu hạng hai của châu Âu, chỉ sau Champions League.
Đến mùa giải 2009/2010, UEFA Cup một lần nữa được đổi tên thành UEFA Europa League như ngày nay. Mục đích của sự thay đổi này là nhằm tăng cường sự hấp dẫn và giá trị thương hiệu cho giải đấu hạng hai. Đồng thời, thể thức cũng được điều chỉnh để phù hợp hơn, với số lượng đội tham dự vòng bảng tăng lên.
Vậy, nếu Europa League (trước đây là UEFA Cup) được gọi là C2, thì Cúp C3 ở đâu?
Sự ra đời của UEFA Europa Conference League (Cúp C3 “đời mới”)
Để tạo ra một hệ thống cấp câu lạc bộ ba cấp độ rõ ràng và mang lại cơ hội cho nhiều đội bóng hơn, UEFA đã chính thức giới thiệu UEFA Europa Conference League (UECL), khởi tranh từ mùa giải 2021/2022. Đây chính là giải đấu hiện tại được gọi là Cúp C3.
Mục tiêu chính của UEFA khi tạo ra UECL là:
- Tăng cơ hội thi đấu châu Âu: Giúp các câu lạc bộ từ những liên đoàn thành viên có thứ hạng thấp hơn trên bảng xếp hạng UEFA có thêm cơ hội được trải nghiệm bóng đá châu lục.
- Giảm gánh nặng cho Europa League: Việc tách một phần các đội tham dự ra khỏi Europa League giúp giải đấu này trở nên tinh gọn và hấp dẫn hơn, tập trung vào các đội mạnh hơn.
- Tạo thêm nguồn thu: Mang lại nguồn thu đáng kể cho các câu lạc bộ và liên đoàn nhỏ hơn thông qua tiền thưởng và bản quyền truyền hình.
Thể thức thi đấu của Cúp C3 (UEFA Europa Conference League)
UEFA Europa Conference League có thể thức thi đấu khá tương đồng với các giải đấu anh em của mình, nhưng với một số điểm khác biệt để phù hợp với cấp độ của giải đấu:
Vòng loại và Play-off
- Không có câu lạc bộ nào được vào thẳng vòng bảng từ giải quốc nội. Tất cả 32 suất dự vòng bảng đều phải thông qua vòng loại và vòng play-off.
- Có rất nhiều đội tham gia vòng loại, chủ yếu là các đội từ các quốc gia có thứ hạng trung bình và thấp trên bảng xếp hạng UEFA (từ thứ hạng 16-50).
- Các suất tham dự vòng loại được phân bổ dựa trên thành tích ở giải vô địch quốc gia và cúp quốc gia của mỗi nước.
- Một số đội bị loại từ vòng loại Champions League hoặc Europa League cũng có thể “rớt” xuống vòng loại hoặc vòng play-off của Conference League.
Vòng bảng
- Vòng bảng gồm 32 đội bóng, được chia thành 8 bảng, mỗi bảng 4 đội.
- Các đội thi đấu vòng tròn hai lượt (sân nhà – sân khách) trong bảng của mình.
- Đội nhất bảng: Trực tiếp giành quyền vào vòng 16 đội.
- Đội nhì bảng: Sẽ thi đấu vòng play-off với các đội rớt xuống từ Europa League.
Vòng đấu loại trực tiếp
- Vòng play-off loại trực tiếp (Vòng 1/16): 8 đội nhì bảng của Conference League sẽ đối đầu với 8 đội xếp thứ ba ở vòng bảng Europa League. Các trận đấu diễn ra theo thể thức lượt đi – lượt về. 8 đội thắng sẽ giành quyền vào vòng 16 đội.
- Vòng 16 đội: 8 đội nhất bảng Conference League sẽ gặp 8 đội thắng từ vòng play-off.
- Tiếp theo là các vòng Tứ kết, Bán kết, và cuối cùng là Chung kết.
- Tất cả các vòng đấu loại trực tiếp (trừ chung kết) đều diễn ra theo thể thức lượt đi – lượt về. Trận chung kết được đá một trận duy nhất trên sân trung lập đã được chỉ định trước.
Suất dự Europa League
Đội vô địch UEFA Europa Conference League sẽ được thưởng một suất trực tiếp tham dự vòng bảng UEFA Europa League mùa giải sau, trừ khi họ đã đủ điều kiện tham dự Champions League thông qua thành tích ở giải quốc nội. Điều này làm tăng thêm giá trị và động lực cho các đội bóng tham dự giải đấu Cúp C3.
Ý nghĩa và vai trò của Cúp C3 trong hệ thống bóng đá châu Âu
Sự ra đời của Cúp C3 (Europa Conference League) mang lại nhiều ý nghĩa quan trọng cho bóng đá châu Âu:
- Tăng cơ hội cho các đội nhỏ: Đây là ý nghĩa cốt lõi. Nhiều câu lạc bộ từ các giải vô địch quốc gia nhỏ hoặc trung bình trước đây hiếm khi có cơ hội thi đấu ở đấu trường châu Âu. Giờ đây, họ có một sân chơi riêng để cọ xát, tích lũy kinh nghiệm, nâng cao trình độ và tạo thêm thu nhập.
- Phát triển bóng đá trên diện rộng: Bằng cách mở rộng cơ hội, UEFA khuyến khích sự phát triển của bóng đá ở các quốc gia thành viên khác nhau, giúp các giải đấu quốc nội trở nên hấp dẫn hơn.
- Nguồn thu cho các câu lạc bộ: Việc tham dự Cúp C3 mang lại tiền thưởng từ UEFA (dựa trên thành tích, bản quyền truyền hình, vé bán…). Đây là nguồn tài chính quan trọng giúp các câu lạc bộ nhỏ phát triển bền vững hơn.
- “Cầu nối” lên Europa League: Suất tham dự Europa League cho đội vô địch Cúp C3 là một động lực lớn, giúp giải đấu này không chỉ là một điểm dừng mà còn là một bước đệm để các đội bóng vươn lên.
- Tăng sự cạnh tranh: Với ba cấp độ rõ ràng, các giải đấu cấp câu lạc bộ của UEFA trở nên cạnh tranh hơn ở mọi cấp độ, mang lại nhiều trận đấu hấp dẫn và bất ngờ cho người hâm mộ.
- Giảm gánh nặng cho Europa League: Việc tách các đội xuống Cúp C3 giúp Europa League trở nên chất lượng hơn, tập trung vào các đội mạnh và có tên tuổi hơn.
Một số thông tin thú vị và các nhà vô địch đầu tiên
Kể từ khi ra đời, UEFA Europa Conference League đã tạo ra những dấu ấn riêng:
- Đội vô địch đầu tiên: CLB AS Roma của Ý, dưới sự dẫn dắt của HLV Jose Mourinho, đã đi vào lịch sử khi giành chức vô địch UEFA Europa Conference League mùa giải 2021/2022. Đội bóng đã đánh bại Feyenoord (Hà Lan) với tỷ số 1-0 trong trận chung kết.
- Đội vô địch mùa giải 2022/2023: West Ham United (Anh) đã xuất sắc đánh bại Fiorentina (Ý) 2-1 để lên ngôi vô địch.
- Đội vô địch mùa giải 2023/2024: Olympiacos (Hy Lạp) đã vượt qua Fiorentina (Ý) với tỷ số 1-0 trong hiệp phụ để giành chiếc cúp danh giá này.
So sánh Cúp C1, C2 và C3: Ba “đẳng cấp” của bóng đá châu Âu
Để dễ hình dung, có thể tóm tắt sự khác biệt giữa ba giải đấu lớn nhất châu Âu hiện nay:
- Cúp C1 (UEFA Champions League): Là giải đấu cao nhất, dành cho các câu lạc bộ vô địch giải quốc gia và các đội có thứ hạng cao ở các giải vô địch quốc gia hàng đầu châu Âu. Đây là nơi hội tụ của những “ông lớn” và những trận đấu đỉnh cao nhất.
- Cúp C2 (UEFA Europa League): Là giải đấu hạng hai, dành cho các đội có thứ hạng cao ở giải vô địch quốc gia nhưng không đủ điều kiện dự C1, cùng với các đội vô địch cúp quốc gia và một số đội rớt xuống từ vòng loại C1.
- Cúp C3 (UEFA Europa Conference League): Là giải đấu hạng ba, mới ra đời, chủ yếu dành cho các câu lạc bộ từ các giải vô địch quốc gia có thứ hạng trung bình và thấp hơn, giúp họ có cơ hội thi đấu châu Âu và phát triển.
Cúp C3, hay UEFA Europa Conference League, không chỉ là một giải đấu mới mà còn là một bước tiến quan trọng của UEFA nhằm tạo ra một hệ thống bóng đá châu Âu toàn diện, mang tính cạnh tranh và cơ hội cho tất cả các câu lạc bộ thành viên. Dù chỉ là giải hạng ba, nhưng nó đã và đang đóng góp không nhỏ vào sự phát triển của bóng đá ở nhiều quốc gia, đồng thời mang đến những bất ngờ và cảm xúc mới lạ cho người hâm mộ.
>>> Xem thêm: Cúp C1 Là Gì? Làm Sao Để Một CLB Đủ Điều Kiện Đá Cúp C1?